علیرضا قاسمی روز یکشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا از برنامه‌های وزارت نیرو برای رفع کمبود آب آشامیدنی در سطح شهرها و روستاها با اجرای طرح‌های شاخص و بزرگ خبر داد و اظهارداشت: چهار طرح مهم آبرسانی به شهرهای چابهار، کنارک، خاش، نوک‌آباد و حوزه سیستان در حال اجرا و یا در حال تکمیل است.

وی ادامه داد: برای روستاهای فاقد آب آشامیدنی و یا دارای تنش آبی نیز طرح جهاد آبرسانی با شروع خدمت دولت سیزدهم در دستور کار وزارت نیرو و شرکت آب و فاضلاب قرار گرفت که در قالب این طرح آبرسانی به بیش‌از ۲ هزار و ۸۰۰ روستای فاقد و یا دچار تنش آبی صورت خواهد گرفت.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان با بیان اینکه عملیات اجرایی این طرح آغاز شده، ادامه داد: از ابتدای سال ۸۷۰ کیلومتر لوله‌گذاری جدید برای روستاها انجام شده که با تکمیل این طرح شاخص بهره‌مندی از آب آشامیدنی در سطح روستاهای استان به ۹۵ درصد خواهد رسید.

وی از انتقال آب دریای عمان به سیستان و بلوچستان به عنوان طرحی که قرار است کمبود بخشی از آب آشامیدنی این استان را جبران کند یاد کرد و گفت: این مهم در سالجاری به قانون تبدیل شد که ناشی از همت دولت و مجلس شورای اسلامی برای رفع کاستی‌های آبی این استان است.

به گفته قاسمی، این طرح قرار است طی پنج سال با اولویت تامین آب آشامیدنی و صنعت اجرا شود که هم‌اکنون مسیرهای خط انتقال مشخص و عملیات احداث و خاکبرداری محل آبگیری از دریا آغاز شده است.

وی عنوان کرد: با مجموعه فعالیت‌های پیش‌روی شرکت آب و فاضلاب ناشی از انجام مطالعات و بررسی‌های فنی و مهندسی، طرح‌های در حال اجرا و یا تکمیل شدن است تا برای آب آشامیدنی جمعیت استان مشکلی به وجود نیاید.


تأمین آب از نقاط دوردست برای شهر و روستاها

مدیرعاما آبفا سیستان و بلوچستان گفت: طرح‌های متنوع آبرسانی در استان انجام شده، از جمله شیرین‌سازی آب در سطح شهر زاهدان که هم‌اینک ۴۱ هزار مترمکعب تامین می‌شود.

وی ادامه داد: انتقال آب از نقاط دور دست به شهرها و روستاها، انتقال آب با اختلاف ارتفاع بیش‌از ۱۶۰۰ متر و طول ۲۰۰ کیلومتر برای زاهدان و انتقال آب از سفره‌های زیرزمینی و دشت‌های مستعد آبی توسط آبفا سیستان و بلوچستان در حال انجام است.

قاسمی تصریح کرد: سیستان و بلوچستان با ۳.۱ میلیون نفر جمعیت، وسیع‌ترین و در عینِ‌حال با تراکم جمعیتی ۱۶ نفر در کیلومتر مربع، کم‌تراکم‌ترین استان کشور محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه این سیستان و بلوچستان دارای۵۶ شهر با جمعیت ۱.۶ میلیون نفر و ۵۶۰۰ روستا با جمعیت ۱.۵ میلیون نفر است، افزود: شاخص بهره‌مندی از آب آشامیدنی در سطح شهرها ۹۷.۲ درصد و در روستاها ۷۲ درصد است.

مدیرعامل آبفا سیستان و بلوچستان با اشاره به شرایط تأمین آب آشامیدنی در این استان، از خشکسالی و فقر منابع آبی به عنوان ۲ چالش جدی در این حوزه نام برد و گفت: طبیعت و جغرافیای متفاوت منطقه باعث شده به منظور تأمین آب، حدود ۴۶ درصد برداشت از منابع آب زیرزمینی و ۵۴ درصد از آب‌های سطحی و شور و لب‌شور انجام شود این در حالیست که این منابع در استان ناپایدار و وابستگی مستقیمی به نزولات آسمانی دارد.

وابستگی سیستان به آب‌های سطحی چاه‌نیمه‌ها

وی به تشریح وضعیت آب در نقاط مختلف سیستان و بلوچستان پرداخت و افزود: شمال استان (دشت سیستان) با طبیعت گرم و خشک از رودخانه هیرمند تامین آب می‌شود و آبهای سطحی رودخانه به چاه نیمه‌های واقع در زهک منتقل می‌شود.

قاسمی ادامه داد: چاه‌نیمه‌ها که در ابتدای پیروزی انقلاب عملیات احداث آن شروع شد، چهار گودال طبیعی است که با احداث سازه‌های جانبی و عملیات خاکی گسترده تبدیل به سدهای طبیعی شده و منبع تامین آب آشامیدنی برای پنج شهرستان و ۹۴۰ روستا و آبادی سیستان محسوب می‌شود.

وی افزود: تأمین آب برای این منطقه با استفاده از ۲ واحد تصفیه‌خانه واقع در چاه‌نیمه شماره سه و شهر زهک به ظرفیت ۱۸۰۰ لیتر در ثانیه، از طریق خطوط انتقال و شبکه‌های توزیع صورت می‌گیرد.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان اظهارداشت: با توجه به قدمت طرح آبرسانی به روستاهای سیستان که در ابتدای دهه ۷۰ وارد مدار بهره‌برداری شده بازنگری و رفع نواقص طرح در دستور کار شرکت قرار گرفت و هم‌اینک خطوط انتقال، ایستگاه‌های پمپاژ جدید و اصلاح شبکه‌های توزیع آن در حال اجراست، در این راستا یک خط انتقال از زهک به هیرمند به طول ۴۰ کیلومتر با قطر ۷۰۰ میلیمتر در سال قبل تکمیل و وارد مدار شده است.

وی خاطرنشان کرد: با تکمیل این خط و استفاده از ظرفیت طرح آبرسانی به شهرها، تابستان سال ۱۴۰۱ با وجود خشکسالی شدید، کم‌تنش‌ترین دوره آبی برای آشامیدنی روستاهای سیستان رقم خورد.

قاسمی ادامه داد: برای شهر زاهدان نیز که آب آشامیدنی خود را از سیستان و چاه‌های سطح شهر تأمین می‌کند می‌توان گفت از ابتدای دهه ۸۰ که خط انتقال آب از چاه نیمه به زاهدان تکمیل و وارد مدار بهره‌برداری شد زاهدان برای اولین بار رنگ آب شیرین پایدار را به خود دید و دوران جدید آبی برای این شهر اتفاق افتاد.

۱۴۰۱؛ کم‌ترین قطعی آب در زاهدان رقم خورد

وی تصریح کرد: هم‌اینک با توجه به کاهش مصرف آب در زمستان ۸۰۰ لیتر بر ثانیه از چاه‌نیمه‌ها و چاه‌های حرمک و ۹۰۰ لیتر در ثانیه از چاه‌های سطح شهر و شیرین‌سازی برای زاهدان تامین آب صورت می‌گیرد. هرچند که این میزان با نیاز آبی ساکنان شهر فاصله زیادی دارد ولی تابستان سالجاری با وارد مدار شدن ۱۰ حلقه‌ چاه جدید در دشت حرمک، کمترین قطعی آب در شهر زاهدان رقم خورد.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان عنوان کرد: نگرانی ما برای تامین آب آشامیدنی زاهدان و سیستان ناشی از عدم آورد رودخانه هیرمند طی چند سال اخیر وجود دارد، برای رفع بخشی از کمبود آب قابل تصور، طرح‌های اضطراری تهیه و تصویب و شرکت آب و فاضلاب در حوزه کاری خودش عملیات اجرایی آن را آغاز کرده است.

وی با اشاره به وضعیت تأمین آب آشامیدنی سایر نقاط سیستان و بلوچستان بیان کرد: در مرکز، غرب و شرق استان که شامل تفتان، سراوان، ایرانشهر، نیکشهر، دلگان و فنوج و سایر شهرها و روستاها است، آب آشامیدنی از طریق منابع آب زیرزمینی و زیرسطحی تامین می‌شود.

قاسمی با بیان اینکه همه شهرها و بخش اعظمی از روستاها دارای شبکه آب آشامیدنی هستند، افزود: گاها به دلیل ارتباط مستقیم منابع تامین آب این نقاط به بارش‌های آسمانی، در بعضی از فصول سال دچار تنش آبی می‌شوند و در بعضی نقاط نیز مانند سیرکان به دلیل عدم بارندگی، با وجود ایجاد تأسیسات به ناچار آبرسانی سیار می‌شود.

وی با اشاره به شرایط آب جنوب سیستان و بلوچستان اظهارداشت: تأمین آب آشامیدنی نوار ساحلی و شهر چابهار و کنارک از طریق شیرین‌سازی آب دریا انجام می‌گیرد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان با بیان اینکه این ظرفیت طی چند سال اخیر افزایش نیافته و از این بابت شرکت در بعضی نقاط مجبور به جیره‌بندی آب است، عنوان کرد: مشکل آب آشامیدنی این شهرها و روستاها نیز با اضافه شدن ۵۰ هزار متر مکعب شیرین‌سازی که مجوز آن توسط وزیر نیرو صادر شده و در حال احداث و اجرای خط انتقال جدید است، طی ۲ سال آینده مرتفع خواهد شد.

وی تأمین آب روستاهای جنوب سیستان و بلوچستان را از سدهای احداث شده شامل زیردان، پیشین، خیرآباد و سد در حال احداث کهیر عنوان کرد و گفت: هم‌اینک با اجرای خطوط انتقال و شبکه‌های توزیع ۳۱۰ روستا به سد زیردان متصل شده، و ۲۹۰ روستای دیگر نیز در قالب مجتمع‌های آبرسانی زیرمجموعه سد پیشین، کهیر و خیرآباد از طریق اجرای خطوط انتقال جدید به این سدها، متصل و از آب شرب پایدار بهره‌مند خواهند شد.